‘Bilim, hayal gücüne olan borcunu bilmez.’ Demiştir ünlü düşünür ve yazar Ralph Waldo Emerson. Hayal gücünün varlığınca, insan hayal ettikçe yeni şeyler, meraklar gün yüzüne çıkar. Peki teknolojinin bu denli gelişim gösterdiği günümüzde insanlığa bilimi en eğlenceli ve merak uyandırıcı biçimde sunmaktan daha güzel ne olabilir ki?
Daha yakın zamanda insanoğlu yalnızca yıldızlara dokunabildiğini hayal ederken şimdi oturduğu yerden mini bir keşfe çıkabiliyor. Gökyüzü tüm gizemleriyle karşımızda dururken yeni nesillerin bilimi severek büyümesi ve en önemlisi hayal edebilmesi amacıyla teknolojinin bilime vermiş olduğu en büyük hediyelerden biri olan planetaryumlar devreye giriyor. Planetaryumlar sayesinde artık uzayın en derinlerine seyahate çıkabilir ya da bir atomun içini sanki içerisindeymiş gibi inceleyebilirsiniz.
Peki nedir bu planetaryum derseniz sizi Planetaryum Nedir ? isimli blog yazımıza alalım. Bitti mi? Elbette hayır. Vücudumuzun içini, organların yapılarını dahi sanki yanındaymış gibi inceleyebilir, damarların içerisinde adeta alyuvarlar, akyuvarlar gibi ilerleyebilirsiniz. Böyle anlatınca bir masal veya sihir gibi geliyor olabilir elbette fakat bu gerçek. Planetaryumlar sayesinde ultra HD kalite standartları ve yüksek gerçeklik sunan gösterimlerle dört bir yanınızı çevreleyen planetaryum gösterimi içerisinde oturduğunuz yerden bir uzay yolculuğu da içsel bir yolculuk da yapabilirsiniz. 😊
Ya da Yıldızlarla Tanışmak : Planetaryum yazımıza giderek Planetaryumların tarihini o dönemde yaşamışçasına anlatan yazarımızdan okuyabilirsiniz !
‘Çok gezen mi bilir, çok okuyan mı?’ tartışmasına girmeden söyleyebiliriz ki planetaryumlar sayesinde kitapta okuduklarınızı görebilir ve inanılmaz bir deneyime sahip olabilirsiniz. Teknolojinin nimetlerinden planetaryumlar ile insanları buluşturmak bir ülkenin yetişen nesline yapabileceği en büyük iyiliklerden biridir. Onları bilimin en eğlenceli hali ile tanıştırıp ülkesine ‘hayal etme’ imkânı sağlamak beraberinde yeni fikirler, aydın nesiller, bilim insanları demektir. Ülkemizde de bu sebeple birçok planetaryum bulunmaktadır. Her geçen gün sayıları da artmakta olup insanların ilgisini çekmektedirler.
Bildiğimiz üzere planetaryumların iki çeşidi bulunmaktadır. Bunlardan biri mobil yani taşınabilir diğeri ise sabit planetaryumlardır. Bizler bu yazımızda sizlerle Türkiye’deki en büyük planetaryumlar hakkında konuşacağız. Sayıları bir hayli fazladır. Bu sebeple yer verebildiğimiz kadar çoğuna yer vermeye çalıştık. Keyifli okumalar dileriz!
Konya Bilim Merkezi Planetaryumu
Konya’da bulunan Bilim Merkezi içerisinde yer alan Konya Bilim Merkezi Planetaryumu Türkiye’deki en büyük planetaryumlar sıralamasının ilk sırasında yer almayı hak edecek niteliktedir.
Konya’yı bir öğrenci şehri olarak nitelendirebiliriz. Okuyan, merak eden ve en önemlisi de hayal eden genç dinamik nüfusu, üniversitesi sayesinde içerisinde barındırmaktadır. İşte tam da onlara hitap edecek donanıma sahip olan Konya Bilim Merkezi içerisinde yer alan ve çapı 14 metre tam küre formunda olan planetaryumu ile 100 kişiye kadar seyirciye aynı anda gösterim sunabilmektedir. Bu denli büyük bir planetaryum içerisinde ise optik ve optomekanik sistemli projeksiyonlar kullanılmaktadır. Görüntünün gökyüzü ile aynı olacak şekilde küre biçiminde yansıtılıyor olması gösterim sırasındaki gerçeklik duygusunu üst safhalarda yaşamayı sağlamaktadır. Gökcisimleri, uzay ve bilim temalı gösterimler ile gösterime katılanlara nefes kesici bir gerçeklik duygusu ile sanki o anı gerçekten yaşıyormuşçasına bir deneyim sunmaktadır.
Planetaryumlarda yapılan gösterimler sırasında seyircilerin gerçek manada gösterimin içerisine girip gerçeklik duygusunu hat safhada yaşayabilmesi için konforlu bir ortam da son derece önemlidir. Konya’da bulunan sabit planetaryum sistemleri biçiminde inşa edilmiş planetaryum içerisinde son derece konforlu bir oturma düzeni benimsenmektedir. Bu sayede kişi konforlu bir biçimde başını yukarı kaldırdığında binlerce ışık yılı uzaklıkta olan gezegenlerle, gökcisimleri ile tanışabilir, aynı zamanda etrafında da onları görebilir. Planetaryum deneyiminin en mükemmel hallerinden birini sunan Konya Bilim Merkezi Planetaryumu içerisinde yapılan gösterimlere katılmanızı tavsiye ederiz.
Kayseri Bilim Merkezi Planetaryumu
Türkiye’deki en büyük planetaryumlar sıralamasında aslında Konya ile aynı kapasiteyle beraber birinci sırayı da paylaşan merkezlerden biridir, Kayseri Bilim Merkezi Planetaryumu. Kayseri Bilim Merkezi’nde bulunan Kayseri Bilim Merkezi Gökevi Planetaryumu, 14 metre çapındaki küre formu ile aynı anda 100 kişilik bir gösterime ev sahipliği yapabilmektedir. Optik ve optomekanik donanımlı prokejsiyonlar sayesinde 360 derecelik özel bir sinema perdesine yansıtılan gösterimler ile normal sinemalardan farklı olarak kişileri tam olarak gerçeklik duygusu ile buluşturmaktadır.
Kayseri Bilim Merkezi Gökevi Planetaryumu içerisinde eğlenceden, bilime daha birçok alanda gösterimler sunulabilmektedir. Bu gösterimlerin yanı sıra elbette konfor da son derece önemlidir.
Sinema perdesinin tam karşıda değil her yerde olması da düşünülerek konforlu ve donanımlı bir oturma düzeni belirlenmiştir. Bu müthiş deneyime ev sahipliği yapan Bilim Merkezi içerisinde aynı zamanda temel astronomiden ileri astronomiye kadar daha birçok eğitim verilebilmektedir. Astronomi için daha mükemmel bir sınıf nasıl olabilir ki öyle değil mi? Yıldızların, gezegenlerin, kısacası tüm gökcisimlerinin içinde üst düzey bir sınıf ortamında eğitimler almak oldukça heyecan verici olacaktır.
Kayseri Bilim Merkezi Gökevi içerisinde bulunan planetaryumda yapılacak gösterimlerde de her planetayumda olduğu gibi özel filmler tercih edilmektedir. Bunun sebebi ise planetaryumda filmin yansıtılacak olan perdesinin diğer sinema perdelerinden farklı bir formda olması sebebi ile uygun balık gözü lensler kullanarak özel olarak filmlerin oluşturulmasıdır. İşte tüm bu seçeneklere uyan ve Konya Bilim Merkezi Gökevi içerisindeki planetaryumda gösterime sunulan bazı filmler şu şekildedir:
Evrenin Hayaleti (Karanlık Madde Avı Başladı)
Güneş (Yaşayan Yıldızımız)
Buzdan Dünyalar
Mars İstilacıları
Kozmik Macera
Bu tarz filmler planetaryum sahnelerinde çokça görülmektedir. Hem küçük yaş gruplarının ilgisini çekecek ve onlara hitap edecek biçimde animasyon olarak hazırlanmış hem de belgesel tadında filmler bulabilirsiniz. Planetaryum deneyimini tam anlamıyla sunan noktalardan biri de şüphesiz Kayseri Bilim Merkezi Gökevi olmaktadır.
Bursa Bilim ve Teknoloji Merkezi Planetaryum
İnsanların olduğu her noktada bilime ve bilim için de düşünmeye, hayal etmeye ihtiyaç vardır. Bunun için Bursa Bilim ve Teknoloji Merkezi son derece iyi bir iş çıkarmıştır. İçerisinde bilimi insanlara sevdirecek ve verimli bir biçimde öğrenmeyi kolaylaştıracak onlarca materyalle karşılaşabilirsiniz. Bursa Bilim ve Teknoloji Merkezi içerisinde 9 metre çapında aynı anda 60 kişiye gösterim sunabilen planetaryum da bulunmaktadır. Türkçe karşılığı ‘Gökevi’ olarak adlandırılabilecek bu harika yapı içerisinde görüntüler 360 derecelik özel sinema perdelerinde meraklılarına sunulmaktadır.
Dünyanın, evrenin işleyişini anlayabilmek ve en akılda kalıcı şekilde öğrenebilmek için harika bir fırsat olan Bursa Bilim ve Teknoloji Merkezi içerisinde bulunan planetaryum içerisinde aynı zamanda sorularınızın yanıtlarını alabileceğiniz ve gösterimlerin tamamlayıcı parçası olan Planetaryanlar da bulunmaktadırlar. Planetaryanlar astronomi üzerine eğitimli ve donanımlı eğitmenlerdir. Hem eğitici hem de merak uyandırarak yapılan öğretici gösterimler her yaş grubuna hitap edebilecek şekilde animasyonlar, belgeseller gibi geniş bir film havuzuna sahiptirler. Bursa Bilim ve Teknoloji Merkezi Planetaryumu içerisinde gösterime sunulan bazı filmleri ise sizlere fikir olması açısından şu şekilde sıralayabiliriz:
Astralis (Genel İzleyici): Yıldızları ele almaktadır. 15 dakika sürmektedir.
Dünyadan Evrene (Genel İzleyici): Gezegenler ve bulutsuları ele almaktadır. 32 dakika sürmektedir.
Gökyüzü Anlatımı (Genel İzleyici): Planetaryanlar eşliğinde söyleşiler ile birlikte temel astronomi, fizik bilimi, uzay keşifleri, güncel gök olayları gibi konular ele alınmaktadır. 20 ile 60 dakika arasında sürmektedir.
Evrenin Boyutları (Genel İzleyici): Işık hızı, derin uzay, uzaklık gibi konular ele alınmaktadır. 13 dakika sürmektedir.
Evrenin Saati (Genel İzleyici): Zaman kavramı ve Güneş Sistemi ele alınmaktadır. 5 dakika sürmektedir.
Uzaydaki Şekiller (Çocuk): Güneş Sistemi ve gökcisimlerinin şekilleri ele alınmaktadır. 9 dakika sürmektedir.
Bursa Bilim ve Teknoloji Merkezi içerisinde yukarıda da bahsetmiş olduğumuz gibi 9 metre çapında 60 kişi kapasiteli sabit bir planetaryum sistemi bulunmaktadır. Bunun yanında ek olarak 4 metre çapında 20 kişilik kapasiteye sahip olan mobil planetaryumlar da bulunmaktadır. Kısacası Bursa’da bulunan Bilim Merkezi, Planetaryum deneyimine ortak olmak için mükemmel bir lokasyondur.
Denizli Bilim Merkezi Planetaryumu
Denizli Kongre Merkezi’nin 2. Katında Denizli Bilim Merkezi bulunmaktadır. Denizli Belediyesi’nin sunmuş olduğu bu Bilim Merkezi içerisinde her yaşa hitap edebilecek ve oldukça faydalı etkinlikler ve sergiler bulunmaktadır. Bunların içerisinde de en dikkat çekeni şüphesiz Türkiye’deki en büyük planetaryumlar içerisinde olan Denizli Bilim Merkezi Planetaryumu olmaktadır. 14 metrelik çapı ile aynı anda 100 kişilik bir seyirci kapasitesine sahip olan bu planetaryum içerisinde izleyicilerin konforlu bir biçimde gerçeklik duygusunu en üst seviyelerde yaşayarak müthiş bir deneyim yaşamalarına olanak sağlanmaktadır. İçerisinde bilim alanında, uzay, evren, gökcisimleri ve gök olayları konuları gösterimler düzenlenen planetaryum diğer planetaryum sistemlerinde olduğu gibi 360 derecelik bir devasa özel bir sinema perdesine sahiptir. Özel balık gözlü lensler ve projeksiyonlar kullanarak yansıtılan filmlerin yanı sıra astronomi ve uzay hakkında donanıma sahip olan planetaryanların yapmış olduğu söyleşiler ile birlikte eş zamanlı bir öğrenme sağlanabilmektedir.
Denizli Bilim Merkezi içerisinde 500 ve 1000 metrekarelik alanlarda çok amaçlı sergi ve bilim atölyeleri de bulunmaktadır. Gelecek nesillere yapılacak en iyi yatırımın onları bilim ile tanıştırmak olduğunun bilincinde olan herkese çok teşekkür ediyoruz. Denizli’de bulunan planetaryum ile gökcisimlerine hiç olmadığınız kadar yakın olabilir ve onları keşfe çıkabilirsiniz.
Bilim Üsküdar Planetaryum
Üsküdar’da bulunan Üsküdar Bilim genel olarak 9-14 yaş arasındaki çocuklara hitap eden ve onlara bilimin en eğlenceli hali ile çocuk yaşlarda tanışıp içlerinde minik kıvılcımları alevlendirmeyi hedef almış bir kurumdur. İçerisinde onlarca eğlenceli bilim atölyeleri ile hem eğlenip hem öğrenme aynı anda sağlanmaktadır.
Bilim Üsküdar’da bulunan 14 metrelik çapa sahip ve aynı anda 100 kişiye gösterim yapabilecek kapasiteli Planetaryumu da genç bilim insanlarının hizmetindedir. Hayal güçlerinin en yüksek seviyelerde olduğu bu yaş gruplarını bilimle teknolojinin birleşim noktası olan planetaryumlar ile ağırlamak son derece heyecan vericidir. Yüksek çözünürlüklü ve görüntüyü özel planetaryum ekranlarına HD kalitede yansıtmaya yarayan özel projeksiyonlar sayesinde istenilen gerçeklik duygusu kolaylıkla yakalanabilmektedir. Gökyüzünün, uzayın, evrenin derinliklerinde yen keşifler yapıp hayal güçlerine bilimin minik kırıntılarını bırakmak bu yaştaki çocuklara teknolojinin yapabileceği en büyük iyiliklerden biridir. Onlara ise akıllarındaki bu minik kırıntıları takip edip yeni keşifler yapmak kalıyor.
Son derece konforlu bir biçimde dizayn edilmiş planetaryum alanlarına ilk bakışınızda sinema salonlarını hatırlayabilirsiniz fakat bir planetaryum sinema salonundan başka bir boyuttaki gerçeklik algısına sahiptir. Bununla birlikte Bilim Üsküdar’da da çocukların yaş gruplarına yönelik filmler gösterilmektedir. Bunlardan bazıları ise şu şekildedir:
Hücrenin Hikayesi
Uzayın Keşfi ve Teknolojinin Doğuşu
Astronot
Doğanın Gizemi
Evren
Gaziantep Gezegenevi Bilim Merkezi
Gaziantep’teki çocukların bilimle erken yaşlarda tanışması ve bu konuda eğlenceli çalışmalar yapabilmesi adına Gaziantep Belediyesi devasa bir alana Gaziantep Gezegenevi Bilim Merkezi’ni kurmuştur. İçeride onlarca bilim ve teknoloji atölyeleri mevcuttur. Bunlar içerisinde de en çok ilgi görenlerden biri şüphesiz ‘Gezegenevi’ olarak adlandırılan planetaryum sistemidir.
Gaziantep Gezegenevi 14 metre çapına sahip ve 100 kişilik seyirci kapasitesi ile Türkiye’deki en büyük planetaryumlar arasında yer almaktadır. Bilim Merkezi dışından da görülebilen ve görüntüsü adeta gerçek bir gezegeni andıran mükemmel yapı içerisinde çocukların ilgi ve merakını uyandırabilecek onların yaşlarına yönelik filmler sunulmaktadır. Gerçeklik duygusu verilecek yapılan bu gösterimler ile çocuklar hayallerindeki manzaralara çok daha yakın olmaktadırlar. Her şey onlar hayal etsin, düşünsün ve vakti gelince de harekete geçsin diye değil midir zaten? Düşünen ve hayal eden farklı renklere sahip aydın bir nesil için teknolojinin böylesine büyük nimetlerinden her çocuğun yararlanması gereklidir.
İstanbul Üniversitesi Gözlemevi Araştırma ve Uygulama Merkezi
1933 yılında İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi ile birlikte faaliyete geçen gözlemevi sayesinde ilk yıllarında doğa olaylarını inceleyen bir alan olarak kullanılmıştır. Günümüzde ise bir kompleks haline getirilmiştir. Planetaryum sayesinde seyircilerine hem uzay, gezegen ve astronomi temalı filmler sunmakta aynı zamanda fakültenin ilk kurulduğu yıllarda kullanılan teleskopları, tarihi kubbeyi ve astronomi koleksiyonlarını görme imkânı sunmaktadır.
İstanbul Üniversitesi’nde öğrenci olun olmayın buradan online bilet alarak gösterimlere ve düzenlenen etkinliklere katılabilirsiniz. Online olarak alabileceğiniz ücretler ise herkesin ulaşabilmesi adına oldukça makul bir şekilde belirlenmiştir. Ziyaret edip bu müthiş atmosferi deneyimlemenizi tavsiye ederiz.
Elâzığ Bilim Merkezi Planetaryum
Elazığ’da bulunan planetaryum içerisinde hafta içi öğrencilere hafta sonu ise halka açık bir gösterimler düzenlenmektedir. Bu gösterimler sırasında planetaryanların sunumları ve söyleşileri ile birlikte bilim eğlenceli bir biçimde sunulup akıllardaki soru işaretleri ise Planetaryanlar sayesinde giderilmektedir. Çocukları ve merakı olan yetişkinleri gerçeklik dolu sanal bir yolculuğa çıkaran Elâzığ Bilim Merkezi Planetaryumu içerisinde 2 farklı film gösterime sunulmaktadır. Bu filmlerden biri okul öncesi ve ilkokul çağındaki çocuklar için uygun olan ‘Zula Devriyesi’, ilkokul ve daha üst sınıf çocuklar için ‘Evrendeki Vaha’ filmleri gösterimdedir.
Konforlu bir oturma düzeni içerisinde uzayın derinliklerine yapılan heyecan verici, macera dolu bir yolculuk ile çocuklar hayal etmeye ve bilime teşvik edilmektedir. 360 derecelik özel planetaryum perdelerine yansıtılan görüntü ile birlikte çocuklar uzaya, gökcisimlerine hiç olmadıkları kadar yakın hale gelmektedirler.
Elâzığ Bilim Merkezi içerisinde meraklılarını bekleyen daha birçok bilimsel atölyeler ve sergiler de bulunmaktadır. Çocukların hayal güçlerini devreye sokacakları verimli vakitler geçirmek adına Elâzığ Bilim Merkezi mutlaka ziyaret edilmesi ve deneyimlenmesi gereken lokasyonlar arasında yer almaktadır.
Günümüzde düşünen hayal eden nesiller yetiştirmek için gerekli adımlar atılmalı ve onları teşvik edecek merkezler yapılmalıdır. Ülkemizin çeşitli yerlerinde faaliyete geçirilen Bilim Merkezleri bu konuda mükemmel örneklerdir. İlgi ve ilgiyle doğru orantılı olarak talep, merakla beraber gün geçtikçe de sayıları artmaya devam etmektedir. Yukarıda saymış olduğumuz birbirinden mükemmel planetaryumların yanı sıra Erzurum ve Trabzon’da yakında yepyeni teknolojiler ile inşa edilmiş yüksek görüntü kalitesine sahip planetaryum sistemlerini göreceğiz. Trabzon’da yapımına başlanan ‘Trabzon Planetaryum ve Bilim Merkezi’ projesinin 2022 yılının ilk yarısında meraklıları ile buluşması hedefleniyor. Aynı şekilde Erzurum’da yapılacak olan planetaryum projesi için gerekli çalışmalar başlamış durumda. Sayılarının gün geçtikçe daha da artması ve teknoloji ile bilimin birleşiminin en eğlenceli halleri arasında yer alan Planetaryum Sistemleri’nin daha birçok kişiye ulaşması dileğiyle, hoşça kalın.