Gözlerinizi kapatın ve kendinizi hep olmak istediğiniz fakat olmanızın imkânsız olduğu bir noktada hayal edin. Örneğin uzay boşluğu veya gezegenler, Mars, Jüpiter ya da Ay’da güzel bir yürüyüş... Günümüzün teknolojileri ile imkânsız bir durum gibi duruyor elbette fakat oralarda gibi hissetmek için yalnızca orada bulunuyor olmanız gerekmiyor. Etrafınızı çevreleyen kubbe tarzındaki yapılar ile bu gayet mümkün bir durum. Tabi bu kubbeli yapıların da bir ismi var. Onlara Planetaryumlar diyoruz.
Nedir bu planetaryumlar diyorsanız sizi buraya alalım.
Günümüzde fazlaca yaygınlaşmış ve kullanılan bir ürün olan planetaryumları deneyimlememiş dahi olsanız mutlaka görmüşsünüz veya duymuşsunuzdur. Peki deneyimlemek ister misiniz? Kim Güneş’in yanında, ona dokunacak kadar yakın bir mesafe olup yanmamayı istemez ki? Veya etrafından dökülen yıldızların arasında kendini sonsuzlukta gibi hissetmeyi… Eğer ‘Bu deneyimi ben de yaşamak isterim.’ diyenlerdenseniz planetaryumlar hakkında daha birçok heyecan verici detayı da öğrenmek istemeniz muhtemeldir. Bu sebeple yazımızın devamında sizleri planetaryumların içerisinde heyecanlı bir yolculuğa çıkarıyoruz. Özellikle de Mobil Planetaryum ürünlerinin sıklıkla kullanıldığı noktaları ve bu ürün hakkında detayları bilmek yaşayacağınız deneyim hakkında sizi daha iyi ipuçları verecektir.
Neden Mobil Planetaryumlar?
Mobil Planetaryumlar günümüzde en çok tercih edilen planetaryum çeşitleridir. Haliyle de en çok merak edilen olmaktadırlar. ‘Neden Mobil Planetaryumlar’ sorusuna verilebilecek o kadar çok cevap vardır ki bu sebeple maddeleme yaparak açıklamak çok daha verimli olacaktır.
Mobil Planetaryumları dilediğiniz noktaya kurabilirsiniz. Böylelikle siz gitmiş değil mobil planetaryumlar size gelmiş olurlar.
Taşınabilir olmaları ve kurulumlarının da oldukça basit olması mobil planetaryumların en büyük artısıdır.
Özellikle de küçük yaş grupları gibi kontrolleri zor olan grupların bu deneyimi yaşaması aşamasında mobil planetaryumların kurulumlarının müsait olan her noktaya yapılması büyük kolaylıklar sağlamaktadır. Yeterli alana sahip olunduğu taktirde okulun koridoruna dahi kurabileceğiniz portatifliğe sahip yapılardırlar.
Jeodezik Planetaryumlar
Mobil Planetaryumların da içlerinde birçok farklı yapıda olanları, farklı cihazlardan üretilenleri vardır. Planetaryumların ilk çıktığı dönemlerde şişme çadır formunda olan planetaryumlar kullanılmaktaydı. Çadır formunda olan bu yapıların içerisine makineler ile hava üfleyerek şişmesi ve ayakta durması sağlanıyordu. Ortasına yerleştirilen projektörler sayesinde de kubbe şeklindeki çadırın üzerine görüntü yansıtılarak bu deneyimin yaşanabilmesi sağlanıyordu. Tabi bu çadırların birçok dezavantajı da vardı. Örneğin ne kadar şişirilirse şişirilsin izleyicilerin içeri girmesi esnasında dışarıya açılan bir boşluk olduğundan hava kaçırmaya başlıyor ve sönüyordu. Bu sebeple de hem izleyiciler içerisinde tedirginlik yaşanıyor hem de deneyimin kalitesi ciddi manada düşünüyordu.
Günümüzün teknolojileri ile birlikte ortaya Jeodezik Planetaryumlar çıkmıştır. Jeodezik Planetaryumlar şişme yapıların aksine ses, ışık geçirmeyen opak ürünlerin birleştirilmesi ile ortaya çıkmaktadır. Ortaya çıkan planetaryumun iskeletinin üzerine de geçirilen, yanmaz, ışık geçirmez ve profesyonel bir gösterim sunan özel bir Planetaryum perdesi kullanılmaktadır. Bu şekilde herhangi bir şişirme işlemi olmadığı için planetaryum içerisine hiç panik yapmadan rahatlıkla girip çıkma imkânı da sağlanmaktadır. Mobil Planetaryumlar ile ilgili ayrıntılı blog yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Bilim ve Teknoloji Neredeyse Planetaryum Orada
Düzenlenen birçok bilim ve teknoloji etkinliklerinde özellikle TeknoFest, Science Expo gibi organizasyonlarda Mobil Planetaryumları görmeniz mümkündür. Tabi bundan doğal ne olabilir sonuçta değil mi? Teknolojinin bahşetmiş olduğu imkanlar kullanılarak içerisine girdiğiniz anda sizi bambaşka bir alemde, dünyada, zaman diliminde hissettirecek biçimde tasarlanmış bir üründen bahsediyoruz.
Teknolojiye meraklı olan, ilgi duyan hemen hemen herkesin dikkatini çeken planetaryum sistemleri bu türde fuar ve festivallerde de birçok amaçla kullanılmaktadır. Örneğin gezegenlerin ve uzayın odakta olduğu bir fuarda bunu en iyi anlatacak olan şey o anı hissetmek değil midir? Planetaryumlar da tam olarak bunu sunuyorlar. Tabi sadece uzay ve gezegenlerden bahsetmiyoruz. Aklınıza gelebilecek her alanda gösterimler ile planetaryumlar gösterimlerinde gerçeklik algısını en üst seviyede yaşatabilirler.
Okulları Gezen Bir Dünya
Özellikle de eğitim amacı ile sıklıkla kullanılan planetaryum sistemlerinin en çok tercih edildiği noktalardan biri de şüphesiz okullardır. Okullarda çeşitli yaş gruplarındaki öğrencilere uygun olan animasyon ve filmlerle öğretilmek istenen bilgi en kalıcı şekilde görsel hafızanın da ötesinde gerçeklik hissi verilerek aktarılabilmektedir. Örneğin bir fen dersindeki çocuklara vücudun sistemlerini kitaptan anlatmak yerine onlar için okullarında kurulmuş olan Mobil Planetaryumlar ile vücudun içine yolculuk yaparak öğretmek arasında kalıcılık açısından dağlar kadar fark olduğu aşikardır. Çocuklar için en iyi öğrenme biçimi eğlendiği bir esnada öğretmektir. İşte bilgi o zaman gerçek bir kalıcılığa sahip olmuş olur. Planetaryumlar da tam bu iş için mükemmel bir fırsattır. Planetaryumların içine girdiklerinde yüzlerinde oluşan merak ve heyecan ile birlikte güzel bir gösterim onlar için unutulmaz anların eşliğinde unutmayacakları bilgileri de sunacaktır.
Okullarda yapılan gösterimlerde filmler birçok yaş grubuna hitap etmelidir. Örneğin okul öncesi çağındaki miniklerle ortaokul çağındaki çocuklara aynı gösterimi yapmak doğru olmayacaktır. Tabi her yaş grubuna göre filmler bulunmaktadır. Bu sebeple miniklere onların seviyesine uygun bir gösterim yapılmalı ve 7-12 yaş grubu dediğimiz yaş grubuna da kendi seviyelerine uygun gösterimler yapılmalıdır.
Yaş gruplarına uygun planetaryum filmlerine buradan göz atabilirsiniz.
Okullarda Mobil Planetaryumların kullanılmasının en büyük artısı bir okul içerisinde bulunan yüzlerce çocuğun sabit bir noktaya getirilmesindense daha kolay bir yol olan planetaryumun okula getirilebilmesidir. Böylelikle daha güvenli ve rahat bir ortamda çocuklar bu deneyime ulaşabilmektedirler.
Planetaryumların Kapasitesi Ne Kadardır?
Mobil Planetaryumlar 2-3 saat gibi bir zaman diliminde kolaylıkla kurulabilen ve kullanıma hazır hale gelen ürünlerdir. Gösterimleri 20-25 dakika arasında sürmektedir ve bir gösterimde de 20-25 civarında bir seyirciyi alabilmektedirler. Tabi bu seyirci sayısı yaş grubuna göre değişmektedir. Daha büyük yaş gruplarında az da kişi de alınabilir veya küçük yaş grupları daha az yer kaplayacağından 30 kişi de alınabilir. Kısacası değişiklik gösterebilmektedir.
Gösterimler için planetaryumların içine rahat ve konforlu minderler yerleştirilir. Seyirciler de buralara oturarak (küçük yaş grupları genelde yatmayı tercih ediyorlar 😊) gösterim için hazır olurlar. Gösterim başladığında dört bir yanınızı izlediğiniz film sarar. Bu da o filmin içinde gibi hissetmenizi sağlar. Heyecan verici ve bir o kadar da merak uyandırıcı olması sebebiyle de ister 70 isterseniz 5 yaşında olun, kısacası hangi yaş grubunda olursanız olun deneyimleyebilirsiniz.
Yalnızca Eğitim İçerikli Filmler mi Gösteriliyor?
Planetaryumun ilk kullanılmaya başlandığı zamanlarda uzay konuları ile ilgili animasyonlar ve filmler bulunmaktaydı fakat şu anda günümüzde yalnızca uzay ve gezegenlerle ilgili değil birçok konuda gösterim yapılmaktadır. Gösterim yapılan filmlerin içerisinde yalnızca eğitici filmler ve belgeseller yoktur. Planetaryumların gelişmesiyle birlikte Planetaryum film sektörü de gelişme göstermiştir. Bu sebeple 20-25 dakika süren birbirinden farklı konuyu ele alan filmler de bulmanız mümkündür. Böylelikle Planetaryum sistemleri yalnızca eğitim sektörüne değil gerçek bir film sektörüne de hitap edecek alternatifleri oluşturmuştur.